کد مطلب:10172 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

غيبت كردن يا دروغ گفتن در چه ماردي اشكال ندارد و صحيح است؟

خواهر گرامي! غيبت آن است كه برادر ديني خود را به آن چه كراهت دارد، ياد كني و نيز به اين معنا است كه خصلتي يا ويژگي خاصي در شخص وجود داشته و دوست نداشته باشد ديگران از آن مطّلع گردند، ولي اگر آن خصلت در شخص نباشد، اين امر غيبت و بهتان است.

موارد جواز غيبت: فقها در چند مورد، غيبت كردن را جايز شمردهاند. در اين جا به ذكر بعضي موارد اكتفا مي شود:

1- غيبت كردن از كسي كه فسقش، آشكار باشد، نه پنهان؛ البته تنها در مورد همان فسق.

2- در مقام شكايت مظلوم از ظالمي كه به او ستم كرده و بيان ظلمي كه به او شده است، غيبت از ظالم در مورد ظلم مانعي ندارد.

3- نصح مستشير؛ هرگاه شخصي طرف شمورت مسلماني قرار گيرد، مثلاً در باب تجارت، اگر شخص طرف مشورت از عيب و نقصي در متاع يا طرف ديگر تجارت مطلع است، بايد به برادر مسلمانش بگويد تا برادر مسلمان او زيان نبيند.

4- غيبت كردن به قصد نهي از منكر، با وجود شرايط آن مانعي ندارد.

5- غيبت نمودن و ظاهر كردن عيب كسي كه گمراه و گمراه كننده است و در دين خدا بدعت گذاشته است، به قصد اين كه مردم فريبش را نخورند و در دامش نيفتند.

6- غيبت كردن از فاسقي كه روايت نقل كرده يا بر اَمري شهادت داده است، به قصد اين كه فسق او را بشناسند و به قولش ترتيب اثر ندهند.

7- ذكر كردن كسي به عيب و نقصي كه به آن مشهور و نشانهاش شده و صفت مشخص او شمرده مي شود و طرف هم از ذكر اين القاب ناراحت نباشد.

8- رد كردن كسي كه به دروغ ادعاي نسبي كند.

9- هر موردي كه دو نفر، گناهي از شخصي ببينند و در غيابش با يكديگر نقل كنند، جايز است.

10- به طور كلي هر موردي كه مصلحت غيبت كردن از مفسده هتك احترام مؤمن بيشتر باشد غيبت جايز است.

11- كسي ادّعاي علمي مي كند و يا مقامي كه در آن نيست، مثلاً مي گويد من دكترم و يا عارفم و يا مجتهد جامع الشرايط هستم، و من يقين دارم كه نيست يا خود را مرجع تقليد مي داند و من يقين دارم كه ديگران از ايشان بالاترند، كه اگر بگوييم و بشنود و ناراحت مي شود، غيبت در اين مورد جايز است.

دروغ از كارهاي زشت و ناپسند و عادت به آن از رذايل اخلاقي و گناهان كبيره است و تا ضرورت و مصلحت مهمّي در ميان نباشد، گفتن دروغ جايز نيست. برخي از موارد دروغ گفتن عبارت است از:

1- مقام ضرورت و ناچاري؛

2- اصلاح ميان مردم؛

3- خدعه و نيرنگ در جن.

غير از اين سه مورد دروغ از گناهان كبيره است.(1)

پي نوشتها:

1. آيت اللَّه محمد رضا مهدوي كني، نقطههاي آغاز در اخلاق عملي، ص 263.